Op het strand in Aqaba (aan de Rode Zee op een steenworp afstand van de Israëlische badplaats Eilat) raak ik in gesprek met Filip. Nou ja, ... een gesprek is het niet helemaal want één enkele vraag van mij volstaat om Filip's woordenstroom op gang te brengen en na een uur stopt deze louter en alleen omdat ik naar het toilet moet. Ik ben in de overtuiging dat hij nog uren had kunnen doorvertellen over zijn leven in Jordanië. Filip woont al vijf jaar in Amman en is werkzaam op de Belgische ambassade. Filip is een Vlaming. Om de maand verblijven hij en zijn vrouw in Aqaba. Om de drukte van de hoofdstad te ontvluchten en lekker in het zonnetje te dobberen in de Rode Zee. Een greep uit dat wat Filip mij vertelde.

Over koning Abdullah II

In hart en ziel een militair die in het geheel niet was voorbereid op het koningschap. Het koningschap gaat hier niet per definitie over op de eerste geboren zoon/dochter van de zittende vorst. Vader Hussein heeft Abdullah pas vlak voor zijn overlijden benoemd tot zijn opvolger. Voor Abdullah is het een vrijwel onmogelijke opgave om de populariteit van zijn vader te overtreffen. Met name in de laatste 10-15 jaar van zijn regeren heeft Hussein, zonder enige twijfel onder invloed van zijn vierde vrouw Noor, heel veel activiteiten ontplooid op sociaal terrein (gezondheidzorg, onderwijs) en ook de infrastructuur in het land naar een hoger niveau getild. Abdullah richt zich daarom vooral op het buitenland en dat geeft hem het imago van een koning die altijd op reis is. Dat doet hem geen recht want Abdullah beseft als geen ander dat Jordanië erg afhankelijk is van buitenlandse goodwill en natuurlijk ook economische investeringen. Jordanië heeft nauwelijks grondstoffen (in een regio die zo olierijk is dus ook geen olie!) en bijvoorbeeld zo iets belangrijks als water moet worden gekocht in Syrië en zelfs Israël. De staat geeft flinke subsidies aan de bakkers in het land die het brood bakken (een kilo brood kost in de winkel 1 JD maar kost een bakker 1,5 JD) of bijvoorbeeld olijfolie produceren. Jordanië is zeker vergeleken met de oliestaten die je in de regio ook aantreft geen rijk land. Eerder een arm land. Abdullah is zich van die positie bewust en onderhoudt om die reden ook zeer stevige banden met de Verenigde Staten (die alle baat hebben bij een meer gematigd regime in een regio die al zo explosief is).

Over buitenlanders in Jordanië

Op dit moment verblijven ongeveer 240 (!) jonge vrouwen uit de Filippijnen binnen de muren van hun ambassade in Amman. Ze hebben daar bescherming gezocht tegen hun Jordaanse bazen die hen mishandelden. Flip kent een dergelijke bediende/huishoudster/kinderoppas die onder de keukentafel slaapt. ‘Het is moderne slavernij. Punt uit', aldus Filip. Uit heel Azië vind je dergelijke meisjes/vrouwen in Jordanië (zoals in de hele Arabische wereld). Hun verdiensten liggen niet veel hoger dan 250 JD (1 Jordaanse dinar staat gelijk aan ongeveer € 1,10). Veel van dat geld verdwijnt naar huis. In de regio rond Aqaba zijn ook veel Egyptenaren werkzaam. Veelal op benzinestations. Die kunnen in Jordanië een jaarcontract krijgen. Naast de 6 miljoen inwoners (meer dan de helft bestaat uit Palestijnen zonder een volledig Jordaans paspoort) telt Jordanië ook nog eens zo'n 1 miljoen vluchtelingen. Dat zou dan moeten gaan om 600.000 Palestijnse vluchtelingen en 400.000 Irakezen. Die cijfers zijn echter verre van betrouwbaar. De laatste jaren keren steeds meer Irakezen terug naar hun eigen land. Wat de Palestijnen betreft is daar uiteraard geen sprake van. Veruit het grootste deel van de 3,5-4 miljoen Palestijnen kiest er nog altijd niet voor drager te worden van het Jordaanse paspoort dat hen en zogenaamde A-status geeft. Daarmee krijgen ze op tal van terreinen meer rechten. Zonder die rechten blijven deze Palestijnen een soort tweederangs burgers die het met name op de arbeidsmarkt erg zwaar hebben. Officieel bedraagt het werkloosheidspercentage in Jordanië 7 %. Officieus 30%. In de Palestijnse wijken ligt dat percentage nog ver daar boven. De bevolkingsgroei is in die wijken ook beduidend hoger dan onder de Jordaanse wijken. Die groei van het aantal Palestijnen zet de verhoudingen tussen de bevolkingsgroepen steeds verder onder druk. De gewelddadigheden onlangs na afloop van een voetbalwedstrijd in Amman waarbij de oproerpolitie slaags raakte met Palestijnen is slechts het topje van de ijsberg. Spanningen zijn er te over.

Over het toerisme

Het toerisme is de laatste drie jaar verdubbeld. Dat wil niet zeggen dat er nu heel veel toeristen naar Jordanië komen maar het trekt wel enorm aan. De motor achter dat succes vormt Petra. Sinds de monumenten in Petra op het lijstje van de zeven moderne wereldwonderen terecht zijn gekomen en sinds daar opnames zijn gemaakt voor een van de films van Indiana Jones is de stroom buitenlandse toeristen op gang gekomen. Er is Jordanië ontzettend veel aangelegen om dat zo te houden en verder uit te bouwen. In Aqaba is dat erg goed zichtbaar in de kuststrook naar het zuiden. Daar hebben de laatste jaren een groot aantal bekende hotelketens resorts uit de grond gestampt. Dat komt vooral ook door de gunstige fiscale omstandigheden die in en rond Aqaba gelden. Het belastingtarief bedraagt hier geen 14% (zoals vrijwel overal elders) maar slechts 6%. Wat Petra betreft heeft men dit jaar op een wel heel aparte wijze gereageerd op de groeiende populariteit. De toegangsprijzen zijn met 100% gestegen naar het niet onaanzienlijke bedrag van 50 JD (€ 55,=) voor een dagkaart. Het voorzieningenniveau voor toeristen is het laatste decennium flink gestegen maar er is wat betreft de (verkeers-)veiligheid nog heel veel werk te doen.

Over de islam en Wilders

In Jordanië leven ook christenen. Zij kunnen over het algemeen zonder al te veel problemen hun godsdienst belijden. Veel fanatieke moslims kent Jordanië niet. Er zijn verhoudingsgewijs meer moslim-extremisten in de westerse wereld dan in de Arabische wereld. In Jordanië wordt zeker aanstoot genomen aan de uitspraken die Wilders doet over moslims, de islam maar vooral die over het conflict tussen Israël en de Palestijnen. Nog deze maand riep Wilders op het koninkrijk Jordanië uit te roepen tot de enige Palestijnse staat en daarmee als het ware definitief een tweestatenoplossing te scheppen waarmee dan ook een punt kan worden gezet onder de voortdurende strijd tussen de Israëlisch en de Palestijnen. Wilders vindt niet dat Abdullah dan weg moet. Die mag van Geert blijven als het volk hem bij meerderheid (Geert omarmt uiteraard de democratische rechtsstaat) kiest als hun regeringshoofd. Op de Nederlandse ambassade weet men vooralsnog daar waar dat moet en van belang is om de Nederlandse (handels-)belangen niet te schaden duidelijk te maken dat hetgeen Wilders zegt niet het standpunt is van de Nederlandse regering. De oproep tot een boycot van Nederlandse producten is wel gedaan maar tot dusver weinig succesvol gebleken.

Met dank aan Filip.