Mahmoud (het is niet zijn echte naam) is een Palestijn. Hij is de zestig inmiddels ruim gepasseerd en zeer actief in het sociaal-cultureelwerk in en rond Bethlehem.In de jaren tachtig en negentig van de vorige eeuw bracht hij tien jaar in Israelische gevangenissen door. Hij noemt zichzelf een verzetsstrijder. Gedood heeft hij niemand maar 'stenen heb ik natuurlijk wel gegooid'. 'En verder heb ik op alle mogelijke manieren gestreden tegen de bezetting van ons land en geprotesteerd tegen het voortdurend niet nakomen van resoluties, afspraken en akkoorden.' Mahmoud is een socialist. Wanneer ik goed naar hem luister denk ik dat hij zichzelf nu een socialist noemt maar heel lang een onversneden communist (in de gevangenis las hij Lenin, Gorki en werken van andere Sovjetrolmodellen)is geweest. Maar jezelf nu een communist noemen is niet zo 'hip'. En Palestijnen zijn over het algemeen goed opgeleide en intelligente mensen. Ik zie aan de blik in Mahmoud's ogen dat hij weet dat wij in Europa wel even klaar zijn met de zoektocht naar de communistische heilstaat. Een socialist dus. We weten allebei beter.

Op de vraag hoe hij die tien jaar heeft weten te doorstaan blijft het lang stil. Mahmoud is een man die graag (lang) nadenkt voordat hij iets zegt. 'Ik heb mijzelf steeds voorgehouden dat er voor iemand die kiest in het verzet te gaan drie opties zijn. Je kunt je in vrijheid verzetten tegen de bezetter, je kunt gevangen genomen worden en je verzet staken of je kunt er voor kiezen het verzet in de gevangenis voort te zetten. Ik heb nadat ik was opgepakt voor die laaste optie gekozen. In het verzet tegen een onderdrukker vormt ook de gevangenis een deel van het front. Ik heb aan dat front tegen de vijand gevochten met de middelen die ik daar tot mijn beschikking had. Dat was niet makkelijk en met grote regelmaat heb ik voor mijn activiteiten moeten boeten. Ik ben mijn, veelal jongere, lotgenoten blijven steunen en onderwijzen. Waar mogelijk heb ik hun scholing op mij genomen. We discussieerden, lazen en bespraken boeken en probeerden elkaar moed in te spreken. Eens zouden we weer vrij zijn en dan moesten we gereed zijn om de strijd voort te zetten. Veel jonge jongens bleken min of meer analfabeet te zijn. We hebben ze leren lezen en schrijven. Net als Robbeneiland (gevangenis in Zuid-Afrika waar veel leden van het ANC gevangen zaten tijdens de apartheidtijd. MB) was de gevangenis ook voor velen van ons een universiteit. Nou ja, misschien geen universiteit maar in ieder geval wel een school.'

Mahmoud is niet meer op politiek vlak actief. Hij heeft doelbewust een andere route gekozen. 'Ik heb heel nadrukkelijk gekozen voor de culturelesector om ons volk meer kansen op ontwikkeling te bieden en ze zichzelfte laten beseffen dat we in onze eigen cultuur aanknopingspunten kunnen vinden om de strijd voort te zetten. Politiek is niet veel meer dan een onderdeel van cultuur. In onze positie ligt het gevaar op de loer dat je gaat twijfelen aan je eigenwaarde. Daarop is de hele Israelische manier van werken en handelenook gericht. Voortdurende intimidatie schaad je ziel.Een volk zonder achting voor zichzelf en zijn cultuur is gedoemd te verdwijnen. Onze identiteit moeten we koesteren en bewaken. Bezig zijn met muziek, dans, theater, literatuur en beelden kunsten is dus ook een voortzetting van diezelfde strijd. Het is ook een front en mijns inziens misschien wel het belangrijkste front op dit moment vanonze strijd. De jongere generatie moet zich ergens aan kunnen vasthouden. Vechten tegen die Muur mag geen doel op zichzelf zijn. Het behoud van onze cultuur en identiteit is wat er op het spel staat.'