Een terugblik. 25 jaar geleden viel de Muur in Berlijn. Naar later is gebleken de meest krachtige aankondiging van het eind van de Koude Oorlog. Ik werd geboren in de maand dat de Muur werd gebouwd (augustus 1961). 28 jaar later stond ik op zondag 12 november aan de voet van die Muur terwijl er tienduidenzen Ossies nieuwsgierig een blik wierpen op ons en West-Berlijn (en onze welvaart uitgestald in de warenhuizen). In mijn doos met negatieven vond ik nog een herinnering aan die dag. Zie de foto's! Uit de oude doos dus, veel nostalgie en vooral ook 25 jaar geleden. Ik schreef er zojuist een korte herinnering bij.

Berlijn, 12 november 1989

Wat mij het meest is bijgebleven, ik bezocht Berlijn op zondag 12 november 1989, is de onafzienbare rij pruttelende Trabantjes die op weg was naar de Bondsrepubliek. Menig Trabant kwam ook rokend in de berm terecht want filerijden was niet de favoriete bezigheid van die autootjes. Omdat het allemaal niet echt opschoot zwaaiden we op de autosnelweg naar elkaar. Ik heb dat later nooit meer gedaan. In Berlijn viel vooral op dat iedereen iedereen begroette, een gesprek aanving en elkaar op de schouders sloeg. West omarmde Oost en Oost vergaapte zich in de grote warenhuizen aan de daar uitgestalde uitingen van kapitalistische welvaart. Op de Kurfurstendamm en in de omgeving van de Gedachtniskirche kon je over de hoofden lopen. Mijn poging om even in het Kaufhaus des Westens, voor Ossies de poort naar de materiele hemel, te kijken heb ik gestaakt. Er was geen doorkomen aan. In en rond de Brandenburger Tor was de sfeer gemoedelijk. Koffie uit plasticbekers en toch ook hier en daar nog altijd het ongeloof op de gezichten. Op die zondag was het daar overigens nog niet mogelijk om op de Muur te gaan zitten of lopen. Later die maand werden dat de beelden die de wereld over gingen maar op die zondag stonden er nog gewoon Vopo's in uniform op wacht. Zonder wapen. Wat zij dachten weet ik niet maar die werkdag moet voor hen een heel bijzondere zijn geweest. Wat zich aan hun voeten ontrolde was een week eerder volstrekt ondenkbaar geweest. Op een enkele plek zette iemand een hamer tegen het beton maar ook de massale 'aanval' op de Muur moest nog beginnen. Ik heb die middag ook nog even een kijkje genomen in Oost-Berlijn maar daar was niet zo heel veel te beleven. De bewoners van Oost-Berlijn waren even niet thuis. De weg terug naar Nederland nam veel meer tijd in beslag dan vooraf ingeschat. Ook die avond en nacht nog heel veel pruttelende Trabantjes.